Lúa Hữu Cơ Là Gì? Quy Trình Trồng & Sản Xuất Lúa Hữu Cơ

Gạo hữu cơ tạo thành từ lúa hữu cơ là một trong những sản phẩm mới được nhiều người ưa chuộng hiện nay. Quy trình trồng lúa hữu cơ yêu cầu không sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, thay thế vào đó là phân vi sinh hữu cơ đảm bảo lúa sạch, an toàn với sức khỏe.

Gạo hữu cơ tạo thành từ lúa hữu cơ là một trong những sản phẩm mới được nhiều người ưa chuộng hiện nay. Quy trình trồng lúa hữu cơ yêu cầu không sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, thay thế vào đó là phân vi sinh hữu cơ đảm bảo lúa sạch, an toàn với sức khỏe. 

Lúa Hữu Cơ Là Gì?

Lúa hữu cơ là loại lúa được trồng bằng quy trình hữu cơ hiện đại nhất áp dụng tiến bộ khoa học tự nhiên theo cách “sạch và an toàn với sức khỏe con người”. Khác với lúa trồng thông thường, dòng hữu cơ này có chất lượng cao, hàm lượng dinh dưỡng tốt, không chứa dư lượng thuốc trừ sâu, phân hóa học gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Dòng lúa này phù hợp với xu hướng người dân đang hướng tới các loại thực phẩm sạch, tốt cho sức khỏe, chất lượng cao hiện nay. Do quy trình sản xuất và chăm sóc khắt khe hơn nên giá của gạo, lúa khá cao, cao hơn hầu hết các loại gạo khác trên thị trường.

Quy trình sản xuất lúa hữu cơ

Quy trình sản xuất lúa hữu cơ yêu cầu khắt khe từ công đoạn chuẩn bị đất, gieo cấy, quản lý sâu bệnh, cỏ dại, thu hoạch và bảo quản. Cụ thể như sau:

Chuẩn bị đất cấy giống lúa hữu cơ

Khác với chuẩn bị đất cấy lúa mà nông dân vẫn thực hiện hiện nay là sử dụng phân bón hóa học bón cho đất, đất trồng lúa chỉ được sử dụng phân hữu cơ và khoáng thiên nhiên. Các vùng trồng lúa hữu cơ hiện nay thường sử dụng phân bón các loại như: phân cá, phân chim, phân bò, phân dơi,… đã được xử lý đúng kỹ thuật.

Việc duy trì và nâng cao độ phì nhiêu cho đất trồng lúa cũng chỉ được áp dụng các biện pháp tự nhiên và sinh học. Cụ thể như sau:

• Đất trồng luân canh với cây họ đậu ăn rễ sâu hoặc cây phủ đất, cây phân xanh để cung cấp Nitơ cho đất, đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu của các giống lúa năng suất cao.
• Giữ nước ngập trong những tháng ruộng nghỉ ngơi.
• Bón các loại khoáng chất thiên nhiên, phân chuồng hoai, phân trộn các loại theo chấp thuận của cơ quan chứng nhận cho quy trình sản xuất gạo hữu cơ.

Quy trình quản lý sâu bệnh lúa hữu cơ

Với người trồng lúa nói chung, việc kiểm soát sâu bệnh gây hại là vấn đề nan giải hàng đầu đe dọa đến năng suất và chất lượng lúa gạo. Với dòng lúa này thì vấn đề này càng khó giải quyết hơn do không được sử dụng thuốc trừ sâu hóa học thông thường.

Do vậy, các vùng trồng giống lúa này phải đối mặt với nhiều vấn đề sâu bệnh, phổ biến nhất là: cỏ dại, bệnh đạo ôn, rầy nâu, ốc bươu vàng ăn lá và cây lúa,… Sâu bệnh hại có thể xuất hiện bất cứ khi nào từ khi cây mạ con được cấy cho đến khi cây lúa trưởng thành và trổ bông kết hạt.

Trong kỹ thuật trồng lúa hữu cơ, để ngăn ngừa sâu bệnh gây hại nông dân có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Duy trì hàm lượng Nitơ trong đất phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây lúa, giảm mức độ gây hại của sâu bệnh, nhất là các bệnh khô vằn, đạo ôn, than hạt lúa,…
• Trồng đúng thời vụ, chọn những giống lúa có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt.
• Kỹ thuật né rầy gây hại, áp dụng các biện pháp canh tác hữu cơ để giảm thiểu sâu bệnh gây hại.
• Kiểm soát sâu bệnh bằng biện pháp sinh học như: nuôi cá, thả vịt trong ruộng lúa để ăn ốc bưu vàng, sâu, rầy, đặc biệt là rầy nâu hại lúa.
• Sử dụng nấm đối kháng hoặc các loại thuốc trừ sâu bệnh sinh học trị nấm cho cây lúa như: nấm Trichoderma, nấm xanh Metarhizium anisopliae, vôi,…

Quy trình quản lý cỏ dại khi trồng lúa hữu cơ

Quản lý cỏ dại là một trong những kỹ thuật sản xuất lúa hữu cơ quan trọng, cũng là thách thức lớn với người nông dân. Không được sử dụng thuốc trừ cỏ hóa học, nông dân trồng lúa sẽ áp dụng các biện pháp sau để quản lý cỏ dại:

• Luân canh các loại cây trồng giảm áp lực cỏ dại với trồng lúa bằng cách giảm số lượng hạt cỏ dại trong đất, ngăn chặn chu kỳ sinh sống của cỏ.
• Duy trì thời gian ngập nước lâu trong ruộng để ngăn chặn cỏ dại phát triển.
• Làm đất phù hợp trước và trong khi trồng lúa để loại bỏ cỏ dại.
• Với ruộng lúa hữu cơ – tôm, ưu tiên điều khiển mật độ và sức sống cây lúa vượt qua cỏ dại, dùng nước diệt cỏ.

Quy trình thu hoạch lúa hữu cơ

Lúa hữu cơ thường được thu hoạch khi lúa chưa chín hoàn toàn, vẫn giữ được độ ẩm cao từ 21 – 26%. Điều này giúp hạt gạo không bị vỡ, còn trong và dẻo khi đánh bóng. Lúa có thể bán ở cả dạng gạo trắng hoặc gạo lức (không qua quá trình đánh bóng gạo giúp giữ hương vị đầy đủ hơn).

Dòng lúa này thu hoạch gạo lức thường để lúa chín cây già hơn so với thu hoạch gạo trong để hạt gạo chắc, mẩy, năng suất cao, ăn ngon và nhiều chất.

Quy trình bảo quản lúa – gạo hữu cơ

Ruộng lúa trước khi thu hoạch từ 7 – 10 ngày sẽ được tháo cạn nước, đôi khi lâu hơn tùy vào điều kiện ruộng. Nông dân gặt lúa trong điều kiện thời tiết nắng ráo, sau đó phơi và sấy đến khi gạo hữu cơ đạt độ ẩm khoảng 14% có thể bảo quản lâu dài.

Không những yêu cầu cao ở quy trình canh tác lúa hữu cơ mà khi bảo quản lưu trữ lúa cũng cần kiểm soát hóa chất tổng hợp nghiêm ngặt. Cụ thể những yêu cầu bảo quản như sau:

• Giám sát môi trường bảo quản lúa – gạo hữu cơ sạch sẽ, cẩn thận.
• Thường xuyên đảo trộn, sục khí lúa – gạo hữu cơ.
• Kiểm tra và duy trì nhiệt độ, độ ẩm thường xuyên.
• Kiểm soát hoạt động của côn trùng và mối mọt.
• Đảm bảo môi trường bảo quản thoáng mát.

Việc xử lý các vấn đề mối mọt, côn trùng tấn công lúa gạo hữu cơ cũng không được sử dụng chế phẩm hóa học. Thay vào đó là phương pháp sử dụng khí CO2 tự nhiên để phòng trừ, ngoài ra cần duy trì nơi bảo quản lúa gạo sạch sẽ, cẩn thận.

Cách chăm sóc lúa hữu cơ

Cách chăm sóc lúa hữu cơ về cơ bản giống với lúa cấy thông thường, điểm khác biệt chính là không sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ hóa học. Với những người nông dân đã quen cấy lúa thông thường thì yêu cầu này không hề dễ dàng bởi nó khiến việc xử lý sâu bệnh gây hại trên cây lúa, cỏ dại gặp không ít khó khăn.

Bà con nếu chuyển sang mô hình trồng lúa dạng hữu cơ sẽ cần liên tục cập nhật kiến thức chăm sóc, xử lý sâu bệnh hại theo phương pháp hữu cơ an toàn với sức khỏe, đảm bảo chất lượng hạt gạo. Nếu canh tác tốt, đây sẽ là mô hình trồng lúa tiềm năng có thị trường tiêu thụ rộng, giá thành cao, đem đến lợi nhuận tốt và lâu dài.

Trên đây chúng tôi đã tổng hợp đến bà con lúa hữu cơ là gì? và quy trình sản xuất lúa hữu cơ tiêu chuẩn. Hy vọng sẽ đem đến cho bà con những thông tin hữu ích để mô hình trồng lúa ngày càng mở rộng trên các cánh đồng Việt Nam.